ADVERTISEMENT:

 
 

Vho Tshifhiwa Matodzi, muhulwane wa kale wa bannga yofaho ya VBS vhe vha vhonwa mulandu kha milandu ya 33 ye vha tenda kha vhufhura ha masheleni na u tswa banngani ya VBS. Tshifanyiso: Ripoto ya ṅwaha ya VBS.

U bva kha mugudiswa wa dzi ṋaledzi uya kha tshigevhengwa tshihulu

 

Tshiṱori nga Elmon Tshikhudo. Ṱhalutshedzo nga Khathutshelo Raliphaswa.

Vhege yo fhiraho ṱhoho dza mafhungo dzo ḓadzwa nga zwiṱori zwa u gwevhiwa ha Vho Tshifhiwa Matodzi (47), vhare khaushela mulenzhe khatshanḓa kha u ṱangulwa masheleni kha bannga yo faho ya VBS. Vho Matodzi vhane vhavha muhulwane wa kale wa bannga iyo vho tenda mulandu kha vhutshinyi ha 33 ha u tswa na vhufhura banngani iyo, he vha gwevhiwa u dzula  minwaha ya 15 vhedzhele.

Ḽiṅwalo ḽavho vhe fhasi ha muano, ḽe ḽa sumbedza madzina a vhathu vha tshivhalo, ḽo dzikusa vhathu vhanzhi u mona na shango zwihulu kha vhorapolotiki, vhoramabindu na vhahulisei vhe vha bindula kha vhufhura uho ha masheleni.

Musi Vho Matodzi vha tshi ḓi vhonadza khothe khulwane ya Pretoria vhege yo fhiraho nga Lavhuraru, vhovha vha tshi tounga murunzi wa uḽa munna e aḓi vhonyadza khothe nga ṅwaha 2017 na 2018, musi vhunzhi ha vhufhura vhu tshi itea. Vho vhudza khothe zwauri vhovha vha tshi dzula na mufumakadzi wavho wa kale, e avha khathutshela a vha tendela u dzula muḓini, uri vha kone u vhona vhana vhavho vha minwaha 10 na 12.

Vho Matodzi vho humbela khothe uri i vha khathutshele, vha tshi amba zwauri vho aluswa muṱani wavhuḓi we wa “ṱavha kha nṋe mvelele ya nungo na tshirunzi. Mashudu mavhi izwo, sa izwi tshifhinga tshi tshi tshimbila, ndo ḓou ṱutshela kule na maitele ayo na pfunzo dze nda laiwa hayani ubva kha muṱa wa hashu. U kana hanga zwe nda zwala zwo ḓisa tshirunzi tshisi tshavhuḓi kha nṋe na avho vhe vhavha vha tshi vhulunga masheleni avho kha VBS,” vha amba.

Fhedzi asi zwinzhi zwine zwa ḓivhiwa nga ha Vho Matodzi vhe vha aluwa Ṱhohoyanḓou Block F, izwo zwo vhonala musi vha tshi ṱanziela zwauri vhabebi vhavho vha na vhengela, ḽine ḽa vha tsini na davhi ḽa bannga yo faho ya VBS.

Vhunzhi ha vhadzulapo vhe Limpopo Mirror yavha na nyambedzano navho vhovha vhe si na nḓivho yauri Vho Matodzi ndi muthu vhe vha aluwa navho. “Nne ndi dzula fhano Ṱhohoyanḓou Block F, fhedzi ndi ngasi vha sumbedza uri nnḓu ya muṱa wavho i thungo lufhio,” ho amba muṅwe wa vhadzulapo vhe vha hana u bulwa dzina. Vho ṱahisa zwauri vhovha vha tshi shela mulenzhe zwiṱuku kha u alusa muvhundu wapo sa izwi vhovha vha si muṅwe wa vhathu vhane vha shela mulenzhe kha u alusa mabindu a mivhunduni na u thola vhathu. “Vha fanela u dzula dzhele,” vha engedza.

Muṅwe mudzulapo e ra amba nae, e nae a hana u bulwa dzina, vho tou humbula Vho Matodzi zwavhuḓi vha ita nau ṱalusa nga havho. “Ro aluwa roṱhe ra ita nau tamba roṱhe zwezwi ri khou aluwa,” vha amba. “Ro dzhena tshikolo tshithihi tsha Tshiluvhi tsha fhasi, hune u tou amba ngoho, vhovha vhe mugudiswa ane a phasa nga dzi ṋaledzi. Vhovha vhe na vhulenda, hone rovha ri sa humbuleli vhuvhi vhungafha ubva khavho. Ro tou fhambana musi vha tshi ya tshikoloni tsha nṱha tsha Ṱhohoyanḓou vha fhirela u ṱhaphudza pfunzo dzavho ngei Gauteng,” vha amba.

Lwa minwaha, Vho Matodzi vhovha vha tshi tou dalela hayani zwenezwo hu na mishumo kana vho tou ḓa u dala. “Rovha ri tshi tou vhona zwiendedzi zwihulwane musi vho vhuya, fhedzi u vha vhona zwi tshi konḓa. Ro tou vhona dzone tshanduko hayani musi hu tshi fhaṱwa nnḓu nga huswa nau i vusuludza. Zwa ziwno i touvha nnḓu khulu nau naka zwine zwa sumbedza uri muṱa hoyu u na masheleni nga vhunzhi,” vha amba. Vhunzhi havho vhovha vha tshi humbula zwauri sa izwi mme avho, Vho Stephina Matodzi vhe maine, vhovha vha tshi ita masheleni nga vhunzhi.

Mudzulapo o amba zwauri u humbula musi Vho Matodzi vha tshi vhuya hayani nga bupho. “Ḽo kavha ngei Thohoyandou Place of Safety, hune asi kule na hayani havho. Nga murahu ha minwedzi isi gathi, ro ḓou pfa nga ha u wa ha bannga ya VBS. Izwo zwo ḓa sa tshimangadzo kha vhunzhi hashu,” vha amba.

Vho ṱahisa Vho Matodzi sa muthu vhare na vhulenda, hone vhare na vhuṱali. “Zwe zwa ri vhilaedzisa ndi uri a vhango maanḓafhadza vhathu vha hayani nga masheleni ayo a dzi miḽiyoni, fhedzi vho a shumisa kha zwithu zwi sa vhuyedzi u fana na u nea vhasidzana masheleni na uvha rengela dzi mpho dzi sa fheli. Ngavhe vha sikele vhathu mishumo uri vha lwe na vhushai zwovha zwi tshi ḓovha zwovha khwine vhukuma,” vha amba.

Zworalo vhunzhi ha vhathu vha muvhunduni vho lozwaho masheleni avho e vha a vhulunga kha bannga yo waho ahuna zwivhuya zwe vha amba nga ha Vho Matodzi hone vho inga ngau ṱanganedza tshigwevho tsha Vho Matodzi. “Zwine ra khou takalela u vhona zwi tshi itiwa ndiuri hu rengiswe ndaka yavho yoṱhe uri rine ri kone u wana masheleni ashu murahu,” hu amba Vho Mashudu Mudau, muṅwe wa vhapondwa kha vhufhura ha masheleni banngani iyo.

Musi vha tshi amba khothe vhege yo fhiraho nga Lavhuraru, Vho Matodzi vho lingedza u pennda tshifanyiso tsha munna o waho vhugalani fhedzi vha ḓelwa nga ṱhoni zwi tshi tevhela zwiito zwavho. “U aluwa ḓoroboni ya mahayani ya Ṱhohoyanḓou na uvha ṅwana wa vhuraru o bebwaho hayani ha vhana vha sumbe, ndovha ndi tshi dzulela uvha na dzangalelo ḽau ḓisa tshanduko muvhunduni we nda aluwa khawo,” vha amba.u

Lutamo lwavho hovha uri hu vhonale hu na u phuletshedza, mashudu mavhi zwisivhe nga nḓila yavhuḓi. Vho netshedza zwidodombedzwa zwine zwa ḓo thusa u ḓivha vhunzhi ha vhathu vhane vha na tshanḓa kha vhufhura ha masheleni banngani yo faho ya VBS.

 

 

 

 

 

 

 

Date:22 July 2024

By: Elmon Tshikhudo

Elmon Tshikhudo started off as a photographer. He developed an interest in writing and started submitting articles to local as well as national publications. He became part of the Limpopo Mirror family in 2005 and was a permanent part of the news team until 2019. He currently writes on a freelance basis, covering human rights issues, court news and entertainment.

Read: 292

 

ADVERTISEMENT

 

ADVERTISEMENT:

 

Sponsored Content

Embracing the Future with Artisanal Skills

As South Africa continues its pursuit of economic growth and industrial sustainability, attention is being drawn to a crucial yet often overlooked segment of the workforce: artisans. Acknowledging this need, the Manufacturing, Engineering and Related Services Sector Education and Training Authority (merSETA) has become a major role player in the Decade of the Artisan (DoA) initiative of the Department of Higher Education and Training (DHET).

ADVERTISEMENT:

 

Recent Articles

ADVERTISEMENT